Ναός Αποστόλου Παύλου: Ο κρυμμένος «θησαυρός» του πάρκου Τρίτση

 Από το parkotritsis.gr

Ο Ναός Αποστόλου Παύλου

Ο Ναός του Αποστόλου ή Αγίου Παύλου, βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του Μητροπολιτικού Πάρκου «Αντώνης Τρίτσης». Σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε το διάστημα 1958-1960, από τον αρχιτέκτονα Αθανάσιο Κουτσογιάννη (1926-2006), στο πλαίσιο δεκαετούς συνεργασίας του με τον Πέτρο Πικιώνη (1929-1996) και Δημήτρη Πικιώνη (1887-1968). Το έργο ανατέθηκε στους αρχιτέκτονες από το «Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα», έναν από τους κεντρικούς φορείς προώθησης της ιδεολογικής, εκπαιδευτικής και κοινωνικής πολιτικής των Βασιλικών Ανακτόρων στη μετεμφυλιακή και μεταπολεμική Ελλάδα. Η ανάθεση αφορούσε στην κατασκευή ενός μικρού χριστιανικού ναού ως προέκταση του κτιρίου της «Εθνικής Εστίας» (σήμερα κτίριο Εθνικού Ιδρύματος Νεότητας (ΕΙΝ)), η οποία από το 1954, ανέπτυξε στην περιοχή «Πύργος Βασιλίσσης» εκπαιδευτικές και κοινωνικές δραστηριότητες για φιλοξενούμενες ομάδες πολιτών από την Ελληνική επαρχία. Μαζί με τον Αθ.Κουτσογιάννη, που είχε την κύρια ευθύνη σχεδιασμού του έργου και τον Δ.Πικιώνη, ο οποίος διατήρησε συμβουλευτικό ρόλο, συνεργάστηκε ο ζωγράφος Φώτης Κόντογλου (1896-1965) ο οποίος φιλοτέχνησε στο εσωτερικό του Ναού το χτιστό τέμπλο και τρεις φορητές εικόνες.

Φωτογραφία εσωτερικού Ναού Απ. Παύλου όπου διακρίνονται τα έργα του Φώτη Κόντογλου το ζωγραφισμένο τέμπλο με τις τρείς εικόνες της Παναγίας, Χριστού και Αγ.Ιωάννη Προδρόμου. Φωτογραφία: Καμίλλο Νόλλας δημοσιευμένη στο Ο Άγιος Παύλος του Εθνικού Ιδρύματος Νεότητας, Αθήνα: Μεταίχμιο, 2002.

Στην ιστορία της ανάθεσης και υλοποίησης του συγκεκριμένου έργου ανιχνεύονται οι πολιτικοί και κοινωνικοί μετασχηματισμοί της μετεμφυλιακής και μεταπολεμικής Ελλάδας αλλά και αρχιτεκτονικές και ευρύτερες πολιτισμικές αναζητήσεις του 20^ου αιώνα. Αποτελεί σπάνια περίπτωση συνάντησης πρωταγωνιστών της αρχιτεκτονικής και εικαστικής δημιουργίας του μεσοπολέμου και της μεταπολεμικής περιόδου. Αν και διατηρείται μέχρι σήμερα σε εξαιρετική κατάσταση η σημασία του παραμένει άγνωστη στο ευρύ κοινό ενώ έχει σχεδόν αγνοηθεί από τη σύγχρονη έρευνα. Για τον λόγο αυτό η προστασία και η ανάδειξη του Ναού Αποστόλου Παύλου είναι κρίσιμη για τη μελέτη της ιστορίας της Ελληνικής αρχιτεκτονικής και τέχνης του 20ου αιώνα όπως και για τη διάσωση της ιστορικής μνήμης.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Μητροπολιτικού Πάρκου «Αντώνης Τρίτσης» με την απόφαση αρ.131/26.10.2017, έχει υποβάλει αίτημα στο Υπουργείο Πολιτισμού για την κήρυξη του Ναού Αποστόλου Παύλου ως διατηρητέου μνημείου με διευρυμένο καθεστώς προστασίας του περιβάλλοντος χώρου, των υπαίθριων διαμορφώσεων και των καλλιτεχνικών έργων του Φώτη Κόντογλου. Το αίτημα υποστηρίζει αναλυτική έκθεση ιστορικής και αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης και αποτίμησης των αρχιτεκτονικών, κοινωνικών, και πολιτισμικών αξιών του έργου. (κατεβάστε εδώ)

Το υλικό που δημοσιεύεται σε αυτή την ανάρτηση όπως και το υλικό στο οποίο βασίστηκε η έκθεση ιστορικής και αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης προέρχεται από ιδιωτικά αρχεία των οικογενειών Αθ.Κουτσογιάννη και Δ.Πικιώνη στις οποίες ανήκει η κυριότητα και τα πνευματικά δικαιώματα του συγκεκριμένου υλικού. Ευχαριστούμε θερμά τη Ρίτα Κουτσογιάννη και την Αγνή Πικιώνη για την ευγενική παραχώρηση πρωτότυπου υλικού και για την υποστήριξη αυτής της μελέτης.