ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΛΙΟΣ
www.kathimerini.gr
Ενας από τους ελάχιστους μεγάλους πνεύμονες πρασίνου της πρωτεύουσας, το μητροπολιτικό Πάρκο Τρίτση βρίσκεται στα όρια των Δήμων Ιλίου και Αγίων Αναργύρων-Καματερού.
Ο βασικός κορμός του αποτελείται από 913 στρέμματα γης που παραχωρήθηκαν το 2003 από την Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου (ΚΕΔ). Αυτό που είναι ελάχιστα γνωστό αποτελεί το γεγονός πως η περιοχή δεν έχει ενιαίο πολεοδομικό καθεστώς: ένα μεγάλο τμήμα εντάχθηκε σε Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου το 1995, ένα άλλο κομμάτι ορίζεται από ένα Προεδρικό Διάταγμα του 1987, ενώ τμήματά του καλύπτονται από γενικά πολεοδομικά σχέδια, που ορίζουν σε άλλα σημεία χρήση γενικής κατοικίας και σε άλλα πολεοδομικού κέντρου! Το χάος αυτό καλείται να «λύσει» το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο (ΕΧΣ) που υπέβαλε ο φορέας διαχείρισης του Πάρκου και πέρασε τη διαδικασία της προέγκρισης από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Τα ΕΧΣ είναι ένα πολεοδομικό εργαλείο-ομπρέλα, καθώς μπορεί να αφορά μια συγκεκριμένη περιοχή (όχι απαραίτητα σε έναν δήμο) στην οποία θεσπίζει ειδικούς όρους, «καπελώνοντας» τα ισχύοντα στην περιοχή. Τα ΕΧΣ θεσπίστηκαν το 2014 ως εργαλείο για την προώθηση επενδύσεων (στο πλαίσιο μιας ευέλικτης, a la carte πολεοδομίας), αλλά το 2017 με μια τροποποίηση της νομοθεσίας μπορούν να αφορούν και σε αναπλάσεις ή προγράμματα περιβαλλοντικής αποκατάστασης (το ΥΠΕΝ σχεδιάζει να αντιμετωπίσει τα ζητήματα στο Μάτι με ΕΧΣ).
Το νέο σχέδιο έρχεται να ενισχύσει τον χαρακτήρα του Πάρκου ως χώρου εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό προτείνει τη λειτουργία κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για μαθητές δημοτικών και γυμνασίων μέσα σε υφιστάμενο κτίριο του υπουργείου Παιδείας στο Πάρκο, καθώς και τη δημιουργία πρότυπου «κέντρου αστικών καλλιεργειών», στο οποίο οι πολίτες θα μπορούν να εκπαιδευθούν.
Οσον αφορά το ιδιοκτησιακό, προβλέπεται η θεσμική και λειτουργική ένταξη του περιβάλλοντος χώρου δραστηριοτήτων που λειτουργούν μέσα στο Πάρκο, καθώς και 56,7 στρ. που ανήκουν κατά κυριότητα στον Δήμο Ιλίου. Με δεδομένο ότι μέσα στο Πάρκο έχουν δημιουργηθεί ορισμένα μικρά αλλά πολύτιμα οικοσυστήματα για τα πουλιά, το ΕΧΣ προτείνει τον ορισμό ζωνών απόλυτης προστασίας και ελεγχόμενης ήπιας χρήσης. «Εντός του Πάρκου Τρίτση υπάρχουν πολλά και διαφορετικά πολεοδομικά και νομικά καθεστώτα τα οποία πρέπει να ενοποιηθούν προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο χώρος ενιαία και ολοκληρωμένα», εξηγεί ο αρχιτέκτων πολεοδόμος Κώστας Βουρεκάς, από την ομάδα Commonspace που εκπόνησε το Ειδικό Σχέδιο για λογαριασμό του φορέα διαχείρισης του πάρκου. «Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ο δημόσιος χαρακτήρας του, αποτρέπονται η ανεξέλεγκτη δόμηση και ο πολλαπλασιασμός των χρήσεων, ενώ γίνονται προσθήκες και βελτιώσεις στα όσα ισχύουν σήμερα».
Το υπό εκπόνηση ΕΧΣ συμπληρώνει ο νέος κανονισμός λειτουργίας του Πάρκου, που εγκρίθηκε πρόσφατα. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο κανονισμός προβλέπει ένα πλαίσιο για την αποδοχή χορηγιών, ή την παραχώρηση (έναντι μισθώματος ή δωρεάν) κτιρίων ή χώρων του Πάρκου. Οι εκδηλώσεις που θα φιλοξενηθούν θα πρέπει βέβαια να είναι συμβατές με τον χώρο (απαγορεύονται ρητά «χοροί, γλέντια και συνεστιάσεις»).
Οι «εκδηλώσεις μαζικής εστίασης (παιδικά πάρτι, δεξιώσεις γάμων, αρραβώνων κ.λπ.)» δεν απαγορεύονται, αλλά χρειάζεται προηγούμενη άδεια από τον φορέα. Ειδικά για το ναΰδριο του Αποστόλου Παύλου, επιτρέπεται να παραχωρείται για την τέλεση γάμων και βαπτίσεων, αλλά έναντι οικονομικού ανταλλάγματος προς τον φορέα. Στόχος είναι, όπως αναφέρεται στο ΕΧΣ, τουλάχιστον 10-15% των αναγκών του Πάρκου (που υπολογίζονται περίπου στο 1 εκατ. ευρώ/χρόνο) να προέρχονται από την εκμετάλλευση των τεσσάρων καφετεριών και τη μίσθωση χώρων ή κτιρίων για εκδηλώσεις.
Αλλες περιπτώσεις
Μέχρι στιγμής, το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει «προεγκρίνει» πέντε Ειδικά Χωρικά Σχέδια (ΕΧΣ). Το πιο πρόσφατο είναι το ΕΧΣ για το μητροπολιτικό Πάρκο Τρίτση.
Προηγήθηκαν τον Νοέμβριο του 2017 για το Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης (φορέας υλοποίησης ΔΕΘ - HELEXPO A.E.), τον Μάιο του 2018 για την περιοχή Αγίου Διονυσίου στον Πειραιά (φορέας υλοποίησης ο Δήμος Πειραιά), τον Σεπτέμβριο του 2018 για την ανέγερση δύο τουριστικών συγκροτημάτων: στο Μερτζίκι Σάμου (φορέας υλοποίησης Halkyon Hills Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις) και στους Μύλους Αργολίδας (φορέας υλοποίησης Γυφτοπούλου Ασπασία και Παναγιώτης). Κανένα όμως δεν έχει φθάσει στο τελικό στάδιο έγκρισης.
www.kathimerini.gr
Ενας από τους ελάχιστους μεγάλους πνεύμονες πρασίνου της πρωτεύουσας, το μητροπολιτικό Πάρκο Τρίτση βρίσκεται στα όρια των Δήμων Ιλίου και Αγίων Αναργύρων-Καματερού.
Ο βασικός κορμός του αποτελείται από 913 στρέμματα γης που παραχωρήθηκαν το 2003 από την Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου (ΚΕΔ). Αυτό που είναι ελάχιστα γνωστό αποτελεί το γεγονός πως η περιοχή δεν έχει ενιαίο πολεοδομικό καθεστώς: ένα μεγάλο τμήμα εντάχθηκε σε Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου το 1995, ένα άλλο κομμάτι ορίζεται από ένα Προεδρικό Διάταγμα του 1987, ενώ τμήματά του καλύπτονται από γενικά πολεοδομικά σχέδια, που ορίζουν σε άλλα σημεία χρήση γενικής κατοικίας και σε άλλα πολεοδομικού κέντρου! Το χάος αυτό καλείται να «λύσει» το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο (ΕΧΣ) που υπέβαλε ο φορέας διαχείρισης του Πάρκου και πέρασε τη διαδικασία της προέγκρισης από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Τα ΕΧΣ είναι ένα πολεοδομικό εργαλείο-ομπρέλα, καθώς μπορεί να αφορά μια συγκεκριμένη περιοχή (όχι απαραίτητα σε έναν δήμο) στην οποία θεσπίζει ειδικούς όρους, «καπελώνοντας» τα ισχύοντα στην περιοχή. Τα ΕΧΣ θεσπίστηκαν το 2014 ως εργαλείο για την προώθηση επενδύσεων (στο πλαίσιο μιας ευέλικτης, a la carte πολεοδομίας), αλλά το 2017 με μια τροποποίηση της νομοθεσίας μπορούν να αφορούν και σε αναπλάσεις ή προγράμματα περιβαλλοντικής αποκατάστασης (το ΥΠΕΝ σχεδιάζει να αντιμετωπίσει τα ζητήματα στο Μάτι με ΕΧΣ).
Το νέο σχέδιο έρχεται να ενισχύσει τον χαρακτήρα του Πάρκου ως χώρου εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό προτείνει τη λειτουργία κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για μαθητές δημοτικών και γυμνασίων μέσα σε υφιστάμενο κτίριο του υπουργείου Παιδείας στο Πάρκο, καθώς και τη δημιουργία πρότυπου «κέντρου αστικών καλλιεργειών», στο οποίο οι πολίτες θα μπορούν να εκπαιδευθούν.
Οσον αφορά το ιδιοκτησιακό, προβλέπεται η θεσμική και λειτουργική ένταξη του περιβάλλοντος χώρου δραστηριοτήτων που λειτουργούν μέσα στο Πάρκο, καθώς και 56,7 στρ. που ανήκουν κατά κυριότητα στον Δήμο Ιλίου. Με δεδομένο ότι μέσα στο Πάρκο έχουν δημιουργηθεί ορισμένα μικρά αλλά πολύτιμα οικοσυστήματα για τα πουλιά, το ΕΧΣ προτείνει τον ορισμό ζωνών απόλυτης προστασίας και ελεγχόμενης ήπιας χρήσης. «Εντός του Πάρκου Τρίτση υπάρχουν πολλά και διαφορετικά πολεοδομικά και νομικά καθεστώτα τα οποία πρέπει να ενοποιηθούν προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο χώρος ενιαία και ολοκληρωμένα», εξηγεί ο αρχιτέκτων πολεοδόμος Κώστας Βουρεκάς, από την ομάδα Commonspace που εκπόνησε το Ειδικό Σχέδιο για λογαριασμό του φορέα διαχείρισης του πάρκου. «Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ο δημόσιος χαρακτήρας του, αποτρέπονται η ανεξέλεγκτη δόμηση και ο πολλαπλασιασμός των χρήσεων, ενώ γίνονται προσθήκες και βελτιώσεις στα όσα ισχύουν σήμερα».
Το υπό εκπόνηση ΕΧΣ συμπληρώνει ο νέος κανονισμός λειτουργίας του Πάρκου, που εγκρίθηκε πρόσφατα. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο κανονισμός προβλέπει ένα πλαίσιο για την αποδοχή χορηγιών, ή την παραχώρηση (έναντι μισθώματος ή δωρεάν) κτιρίων ή χώρων του Πάρκου. Οι εκδηλώσεις που θα φιλοξενηθούν θα πρέπει βέβαια να είναι συμβατές με τον χώρο (απαγορεύονται ρητά «χοροί, γλέντια και συνεστιάσεις»).
Οι «εκδηλώσεις μαζικής εστίασης (παιδικά πάρτι, δεξιώσεις γάμων, αρραβώνων κ.λπ.)» δεν απαγορεύονται, αλλά χρειάζεται προηγούμενη άδεια από τον φορέα. Ειδικά για το ναΰδριο του Αποστόλου Παύλου, επιτρέπεται να παραχωρείται για την τέλεση γάμων και βαπτίσεων, αλλά έναντι οικονομικού ανταλλάγματος προς τον φορέα. Στόχος είναι, όπως αναφέρεται στο ΕΧΣ, τουλάχιστον 10-15% των αναγκών του Πάρκου (που υπολογίζονται περίπου στο 1 εκατ. ευρώ/χρόνο) να προέρχονται από την εκμετάλλευση των τεσσάρων καφετεριών και τη μίσθωση χώρων ή κτιρίων για εκδηλώσεις.
Αλλες περιπτώσεις
Μέχρι στιγμής, το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει «προεγκρίνει» πέντε Ειδικά Χωρικά Σχέδια (ΕΧΣ). Το πιο πρόσφατο είναι το ΕΧΣ για το μητροπολιτικό Πάρκο Τρίτση.
Προηγήθηκαν τον Νοέμβριο του 2017 για το Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης (φορέας υλοποίησης ΔΕΘ - HELEXPO A.E.), τον Μάιο του 2018 για την περιοχή Αγίου Διονυσίου στον Πειραιά (φορέας υλοποίησης ο Δήμος Πειραιά), τον Σεπτέμβριο του 2018 για την ανέγερση δύο τουριστικών συγκροτημάτων: στο Μερτζίκι Σάμου (φορέας υλοποίησης Halkyon Hills Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις) και στους Μύλους Αργολίδας (φορέας υλοποίησης Γυφτοπούλου Ασπασία και Παναγιώτης). Κανένα όμως δεν έχει φθάσει στο τελικό στάδιο έγκρισης.
